گروه سیاسی مشرق- با وجود اینکه رسانههای اصلاحطلب قبل از سفر رئیس جمهور به نیویورک با تمرکز بر آرزوهای دیرینه خود مبنی بر دیدار روحانی با اوباما، خبرها و تحلیل های فراوانی از امکان یا عدم امکان این دیدار منتشر کردند.، بعد از پایان سفر و عدم برگزاری این دیدار که با مواضع منطقی و اصولی رئیس جمهور همراه بود، سکوت و عدم پرداختن به مواضع رئیس جمهور را در دستور کار خود قرار دادند.
مردم سالاری؛ 29 شهریور
آفتاب یزد؛ 29 شهریور
شرق؛ 29 شهریور
نا امیدی رسانه های اصلاحطلب از دیدار روحانی – اوباما که با انتقادات تند برخی چهرههای اصلاحطلب به سیاست های رئیس جمهور هم زمان شده است، نشانهای از عدم توجه رئیس جمهور به مطالبات فراتر از حد اعتدال این طیف و حرکت در مسیر منافع کشور است.
بر همین اساس با وجود اینکه انتقاداتی نیز به برخی دیدارهای رئیس جمهور در این سفر در رسانه ها منتشر شد اما محور عمده صحبتها و مواضع اتخاذ شده، مبتنی بر منطق و اصول و در چارچوب منافع ملی کشورمان قرار داشت.
رئیس جمهور طی دیدارها و سخنرانی های خود در نیویورک در دو محور کلی سیاستهای هستهای و منطقهای صحبتهایی ایراد کرد که عملاً فرصت مصالحه و معامله بر سر حقوق مسلم کشورمان را از آمریکا و برخی همراهان این کشور در داخل ایران گرفت.
ایستادگی و پافشاری بر حقوق هستهای
از ابتدای روی کار آمدن دولت، یکی از مهم ترین و اصلی ترین برنامه های دولت، حل و فصل منازعه ایران با غرب در مسئلهی هستهای است. مسئلهای که تا به امروز با وجود شفافیت ایران به دلیل مطالبات فراتر از چارچوب های حقوقی غرب، راه حلی برای آن پیدا نشده است.
رئیس جمهور در سفر به نیویرک بارها در صحبت ها و مواضع خود بر خطوط قرمز ایران در مسئلهی هستهای اشاره کرد و به برخی گمانه زنی ها و شایعاتی که در رسانههای غربی در این زمینه منتشر شده بود پایان داد.
حق غنی سازی در داخل ایران
یکی از موارد مورد اشاره رئیس جمهور در سفر نیویورک، اشاره به توافقی بر مبنای حق غنی سازی در داخل ایران بود.
روحانی در صحبت های خود در کنفرانس خبری با اشاره به این موضوع گفت: «ایران هیچگاه دست از فعالیت صلح آمیز قانونی خود بر نخواهد داشت و غنی سازی در ایران ادامه می یابد. هر توافقی که در آن مسئله ادامه غنی سازی در خاک ایران محفوظ نشده باشد از نظر ما قابل قبول نخواهد بود «.
وی همچنین در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل نیز به این موضوع اشاره کرد: «ما به ادامه برنامه هستهای صلحآمیز خود، شامل اِعمال حق غنیسازی و سایر حقوق هستهای در خاک ایران، در چارچوب مقررات بینالمللی، مصممیم.«
لغو تمامی تحریمها
یکی دیگر از موارد مناقشه بر انگیز در مذاکرات هسته ای ایران و 1+5، ساز و کار و چگونگی لغو تحریم هاست که بر خلاف خواسته های طرف غربی برای لغو تحریم ها به صورت تدریجی و طی دوره زمانی طولانی، ایران خواهان لغو کامل و یکجای تحریم هاست.
این موضع ایران را می توان در صحبتها و مواضع رئیسجمهور در کنفرانس خبری برگزار شده در نیویورک مشاهده کرد: « تحریم ها بطور کامل باید برداشته شود و در هر توافقی که مسئله پایان تحریم به صراحت و قاطعانه بیان نشده باشد آن توافقنامه از دیدگاه مردم ایران قابل قبول نخواهد بود.... تمامی تحریم هایی که علیه جمهوری اسلامی ایران وضع شده است باید برداشته شود.»
بی فایده دانستن دیدار با اوباما
علی رغم اینکه برخی در داخل و خارج از ایران دیدار رئیس جمهور با اوباما و در نگاهی کلان تر عادی سازی رابطه ایران و آمریکا را راه حل بسیاری از مشکلات کشور معرفی میکنند، این مسئله در صحبتهای و مواضع رئیس جمهور در نیویورک رد میشود.
روحانی در جمع سرمایهگذاران آمریکایی و در پاسخ به درخواست یکی از شرکت کنندگان برای ایجاد سفارت در تهران و واشنگتن و دست دادن روسای جمهور دو کشور در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «مشکلات ما با آمریکا بسیار زیاد است و تنها با دست دادن روسای جمهور دو کشور حل و فصل نمی شود«.
همچنین حسام الدین آشنا، مشاور رئیس جمهور و یکی از همراهان وی در سفر به نیویورک نیز در مورد پاسخ روحانی به درخواست یکی از فعالین اقتصادی آمریکا گفت: «امروز در جلسه با بزرگترین فعالان اقتصادی آمریکا کسی از روحانی خواست با اوباما دست بدهد و کار را تمام کند. روحانی پاسخی عمیق ولی ساده داد؛ او گفت حل مشکل ایران و آمریکا نه از دست که از مغز آغاز میشود. آمریکا باید به تهدید و تحقیر ایران خاتمه دهد و نگاهش را به ایران عوض کند. باید درک کند که استفاده از فرصت تعامل و مصالحه با ایران به نفع همه است.»
تأکید بر عدم تأثیر تحریمها بر قصد ایران برای مذاکره
یکی از نکاتی که از زمان شروع مذاکرات هسته ای در تحلیل رسانهها و برخی سیاست مداران غربی به آن اشاره میشود، القای تأثیر تحریم ها در تغییر رفتار ایران و نشستن پشت میز مذاکرات است. این گزاره تحلیلی که برای تقلیل قدرت چانه زنی ایران در مذاکرات دائماً در رسانههای غربی تکرار میشود با پاسخ هوشمندانه رئیس جمهور همراه میشود؛ روحانی در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل در این زمینه گفت: «تداوم تحریمهای ظالمانه علیه ایران، تداوم اشتباهی راهبردی علیه یک ملتِ معتدل و مستقل، در شرایط حساس منطقه ماست. ما در یک سال گذشته، به شفافترین گفتوگوها، برای اعتمادسازی در موضوع هستهای ایران دست زدهایم؛ و نه در اثر تهدید و تحریم که بر مبنای اراده ملت خود، مذاکره جدی و صادقانه را در دستور کار قرار دادهایم.»
وی در قسمت دیگیر از صحبتهای خود به مطالبه مردم ایران از دولت برای حفظ عزت و استقلال کشور نیز اشاره می کند: « مردم ایران پایبند به اصول و ارزشهایی هستند که استقلال، توسعه و غرور ملی در رأسِ آنهاست. مردم، عملکرد دولتهای خود را بر اساس همین معیارها مورد ارزیابی قرار میدهند. اگر این واقعیت بارز ملی از سوی طرفهای مذاکرهکننده، مورد توجه قرار ندهند و دچار خطاهای محاسباتی شوند، یک فرصت استثنایی و تاریخی از دست خواهد رفت.»
اشاره به ریشه آمریکایی تروریست
ظهور گروه تروریستی داعش و انعکاس جنایتهای این گروه در سوریه و عراق ، منجر به مطالبه افکار عمومی جهانی برای مبارزه دولت ها برای نابوی این گروه شده است. به همین منظور آمریکا و دیگر کشورهای غربی تلاش می کنند در ظاهر با مخالفت با این گروههای تروریستی برنامههایی برای مبارزه پی ریزی کنند که آخرین نمونه آن تشکیل ائتلافی از کشورهای حامی داعش برای مبارزه با این گروه است.
رئیس جمهور با اتخاذ مواضعی هوشمندانه در سفر اخیر خود به نیویورک، علت ایجاد و رشد تروریست را اقدامات آمریکا معرفی می کند و با اشاره به مبارزه ایران با تروریست و کمک های اخیر ایران به عراق در مبارزه با داعش، تلویحاً درخواست همکاری با غرب برای مبارزه با داعش را بی معنی جلوه میدهد: : «داعش قبل از حمله 2003 آمریکا به عراق وجود نداشت و در نظر گرفتن تمام احتمالات این گروه وجود نمیداشت اگر به عراق تهاجم صورت نمیگرفت. ما باید همیشه به خاطر داشته باشیم که مداخله خارجی توجیهی برای اقدامات تروریستها فراهم میکند و به تروریسم بیشتر منتهی می شود... داعش نتیجه مداخلات در عراق و افغانستان است.»
چه کسانی از مواضع اصولی رئیس جمهور دلواپس شدند؟
این نوع مواضع اصولی و منطقی رئیس جمهور به بسیاری از سئوالات و زیاده خواهی های طرف غربی پاسخ داد و از طرف دیگر باعث ناامیدی برخی رسانهها و جریان های سیاسی طرفدار سازش در داخل کشور شد که نمود آن را می توان در عدم انعکاس این نوع مواضع اصولی رئیس جمهور در رسانههایشان و شروع دور جدید انتقادات به روحانی مشاهده کرد.
به هر حال به رغم مطرح شدن برخی انتقادات به رئیس جمهور در رسانهها، شایسته است که از این نوع مواضع اصولی و منطقی هم تقدیر شود و دولت را در مواردی که در چارچوب منافع کشور حرکت میکند مورد تحسین قرار داد.